Σαν σήμερα: Η μάχη της Κρέσνας

Τα στενά της Κρέσνας βρίσκονται ανάμεσα στα βουνά Μέλεσι και Ορβηλο. Είναι το κυρίαρχο πέρασμα από την Ανατολική Μακεδονία προς τη Δυτική Βουλγαρία. Οδηγούν στη βουλγαρική πόλη Τζουμαγιά. Ως το 1912, τα στενά της Κρέσνας κατέχονταν από τους Τούρκους. Οι Βούλγαροι τα πήραν σχεδόν δίχως μάχη.
Ως τις 10 Ιουλίου 1912, ο ελληνικός στρατός είχε απελευθερώσει ολόκληρη την Ανατολική Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη και ανάγκασε τους Βουλγάρους να επιστρέψουν στα πριν από το 1912 σύνορά τους. Στις 12 Ιουλίου 1912, εκδηλώθηκε η ελληνική επίθεση στα στενά της Κρέσνας. Οι Βούλγαροι που ξεκίνησαν τον πόλεμο αποβλέποντας στη Θεσσαλονίκη ήταν τώρα υποχρεωμένοι να αμυνθούν μέσα στο έδαφός τους. Νικήθηκαν. Στις 15, ο ελληνικός στρατός έπαιρνε την Τζουμαγιά και κινιόταν απειλητικά στο εσωτερικό της Βουλγαρίας, προχωρώντας από τα νότια. Από τα βόρεια, οι Ρουμάνοι πλησίαζαν τη Σόφια. Από τα δυτικά, οι Σέρβοι περνούσαν τα σύνορα και προέλαυναν ακάθεκτοι.
Ο βασιλιάς Φερδινάνδος που προκάλεσε τον Β’ Βαλκανικό πόλεμο, έβλεπε την ήττα να τον κυκλώνει αδυσώπητη. Το βασίλειό του κινδύνευε να χαθεί. Ζήτησε ανακωχή. Νικητές και νικημένος, κάθισαν στο τραπέζι των συνομιλιών, στο Βουκουρέστι. Ο Φερδινάνδος ξανάρχισε τα δικά του: Εντάξει η Θεσσαλονίκη αλλά ήθελε την Καβάλα. Οι Έλληνες αρνήθηκαν κατηγορηματικά. Ο Φερδινάνδος επέμενε. Πείσθηκε μόνον όταν οι Ρουμάνοι απείλησαν πως θα μπουν στη Σόφια. Και πάλι, κερδισμένος βγήκε. Σύνορο ορίστηκε ο Νέστος. Η Δυτική Θράκη έμεινε στους Βούλγαρους. Θα γινόταν ελληνική ύστερα από επτά χρόνια. Οι τελικές υπογραφές στη συνθήκη του Βουκουρεστίου, όπως ονομάστηκε, μπήκαν στις 28 του Ιουλίου 1913. Ο Β’ Βαλκανικός πόλεμος είχε τελειώσει. Ακριβώς ένα χρόνο αργότερα, θα άρχιζε ο Α’ Παγκόσμιος.