ΤΟ ΑΤΤΙΚΟ ΣΕΛΗΝΟΗΛΙΑΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ.

Στην Αρχαία Ελλάδα κάθε Πόλις – Κράτος είχε το δικό της ημερολόγιο, δηλαδή είχε τις δικές της ονομασίες στους 12 μήνες τού έτους, και είχε τις δικές της εκδηλώσεις – εορτές κατά την διάρκεια εκάστου μηνός. Η δομή, όμως, όλων τών ημερολογίων στην Ελλάδα ήτανε ίδια.  Οι περισσότερες Πόλεις είχαν υιοθετήσει το Αττικό ημερολόγιο, περί τού οποίου θα αναφερθούμε κατωτέρω . Ο πρώτος μήνας τού έτους άρχιζε το καλοκαίρι, μετά το θερινό Ηλιοστάσιο, και συγκεκριμένα περίπου την αντίστοιχη σημερινή 16η Ιουλίου, και είχε 30 ημέρες.
Καθώς στην Αρχαία Ελλάδα η έννοια τής Εβδομάδος ήτο άγνωστη, εχώριζαν τον κάθε μήνα σε τρία δεκαήμερα ( ή δύο δεκαήμερα και ένα εννεαήμερο): 1ο δεκαήμερο εκάστου μηνός: λεγόταν μήν ιστάμενος, ή μήν αρχόμενος, ή μήν εισιών. 2ο δεκαήμερο εκάστου μηνός: λεγόταν μήν μεσών 3ο δεκαήμερο εκάστου μηνός: λεγόταν μήν φθίνων, ή μήν απιών.. Η εκφώνηση τών ημερών τού μηνός εγένετο ως εξής : “ εβδόμη αρχομένου » (= 7η τού συγκεκριμένου μηνός ), « δωδεκάτη μεσούντος »( = 12η τού μηνός ), « 23η φθίνοντος » (= 23η τού μηνός).
Κάποιες φορές, οι ημέρες του 3ουδεκαημέρου εκφωνούντο οπισθοβατικώς (ανάποδα): “ δεκάτη απιόντος» (= 10η από τού τέλους τού μηνός, δηλαδή 20ή τού μηνός ). Η ημέρα, δηλαδή το ημερονύκτιο, αρχίζει και τελειώνει με την δύση τού Ηλίου.
Το επίσημο πολιτικό και θρησκευτικό Αττικό ημερολόγιο είχε τους παρακάτω 12 μήνες ( για σωστή ανάγνωση όλοι οι μήνες τονίζονται στην λήγουσα και είναι αρσενικού γένους).

1ος : ΕΚΑΤΟΜΒΑΙΩΝ( διάστημα περίπου 16 Ιουλίου- 15 Αυγούστου, Ημέρες 30) .
2ος : ΜΕΤΑΓΕΙΤΝΙΩΝ( διάστημα περίπου 16 Αυγούστου-15 Σεπτεμβρίου , Ημέρες 29 ).
3ος: ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝ ( διάστημα περίπου:16 Σεπτεμβρίου – 15 Οκτωβρίου, Ημέρες 30 ).
4ος: ΠΥΑΝΕΨΙΩΝ( διάστημα περίπου : 16 Οκτωβρίου – 15 Νοεμβρίου , Ημέρες 29 ).
5ος : ΜΑΙΜΑΚΤΗΡΙΩΝ(Ο 5ος μήνας, διάστημα:περίπου 16 Νοεμβρίου-15 Δεκεμβρίου, Ημέρες 30).
6ος: ΠΟΣΕΙΔΑΙΩΝ(Ο 6ος μήνας, διάστημα περίπου:16 Δεκεμβρίου -15 Ιανουαρίου,Ημέρες 29 ).
7ος: ΓΑΜΗΛΙΩΝ (7ος μήνας, περίπου 16 Ιανουαρίου–15 Φεβρουαρίου, Ημέρες 30).
Ο μήνας, κατά τον οποίον ετελούντο συνήθως οι γάμοι. Κατ’ αυτόν ετελούντο οι εξής εορτές: α) Τα Γαμήλια (ή Θεογάμια), εορτή αφιερωμένη στις θεότητες, που προστάτευαν τον γάμο:Δία, Ήρα, Αφροδίτη, Αρτέμιδα, Πειθώ . β) Τα Λήναια, εορτή τής οποίας το όνομα οφείλετο σε τοπωνύμιο περιοχής τής Αθήνας, με το όνομα “ Λήναιον “, και αφιερωμένη στον Βάκχο ( Διόνυσο ).
Κατά την εορτήν αυτήν ετελείτο μια οργιαστική εκδήλωση τών Ληνών ( γυναικών, που τις καταλαμβάνει βακχικό «ντελίριο»!). Αυτές οι γυναίκες εχόρευαν, αναμαλλιασμένες και σε έκδηλη έκσταση, διάφορους χορούς στην ιερή θέση Λήναιον (Ληναί = άλλο όνομα τών Μαινάδων). Ακόμη επραγματοποιούντο δραματικές και λυρικές θεατρικές παραστάσεις, μια και ο Βάκχος ήτο ο θεός τού Διθυράμβου.
Στα Λήναια είχε παρουσιάσει ο Αριστοφάνης τα γνωστά σ΄ εμάς έργα του: Αχαρνείς , Ιππείς , Σφήκες . Στο Κράτος της ΄Ηλιδος ο μήνας αυτός ονομάζετο : Διόσθυος ( Διός+ θύω-θυσιάζω).
8ος: ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΩΝ (διάστημα περίπου: 16 Φεβρουαρίου–15 Μαρτίου, Ημέρες 29 ).
Το όνομα Ανθεστηριών, ετυμολογικώς, προέρχεται από το ρήμα «ανθεστιώ», που σημαίνει « ανταποδίδω φιλοξενία», και όχι από την λέξη άνθος, όπως πολλοί πιστεύουν.
Κατά τον μήνα αυτόν ετελούντο οι εξής εορτές : α) Τα Ανθεστήρια, τριήμερη εορτή (11, 12, και 13 τού μηνός ) προς τιμήν τού Βάκχου. Την πρώτη ημέρα, που ελέγετο Πιθοιγία, άνοιγαν τους πίθους, όπου εφύλασσαν τον οίνο. Την δεύτερη ημέρα (Χόες) εγένοντο διαγωνισμοί ανάμεσα σε πότες οίνου. Η τρίτη ημέρα τής εορτής, που είχε την ονομασία χύτροι, ήτο αφιερωμένη στους νεκρούς και στους ετοιμοθάνατους.
Επίστευαν ότι, με το τέλος τών Ανθεστηρίων, έφευγαν μαζί και τα κακά πνεύματα, και γι’ αυτό φώναζαν: « θύραζε Κήρες, ουκ έτ’ Ανθεστήρια » (= έξω από την θύρα φύγετε, Κήρες –Δυνάμεις του θανάτου-. τα Ανθεστήρια – δηλαδή η φιλοξενία- τελείωσαν !). β) Τα Χλοία, εορτή τής Δήμητρας, γ) Τα Διάσια, η πιο μεγάλη από τις Αθηναϊκέςε εορτές προς τιμήν τού Διός.
9ος: ΕΛΑΦΗΒΟΛΙΩΝ(Ο ένατος μήνας, διάστημα περίπου 16 Μαρτίου–15 Απριλίου, Ημέρες 30).
10ος: ΜΟΥΝΥΧΙΩΝ (Ο 10ος μήνας τού Αττικού Ημερολογίου, 16 Απριλίου–15 Μαΐου, Ημέρες 29).
11ος: ΘΑΡΓΗΛΙΩΝ (Ο 11ος μήνας τού έτους. Διάστημα:περίπου 16 Μαΐου–15 Ιουνίου,Ημέρες 30 ).
12ος : ΣΚΙΡΟΦΟΡΙΩΝ (Ο τελευταίος μήνας τού Αττικού Ημερολογίου, 16 Ιουν.–15 Ιουλ., Ημέρες 29).
Τού ΄Αγγελου Λιβαθινού Καθηγητή Μαθηματικών- Λυκειάρχη
http://users.sch.gr/alivathinos/HMEROLOGIO%20ARXAION%20ELLHNON.pdf