Αναμνηστική πλάκα στους Αμπελόκηπους για τον Στέφανο Βελδεμίρη

Αναμνηστική πλάκα, τοποθέτησε ο Δήμος Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης  στη συμβολή των οδών Φιλιππουπόλεως και Πέραν, στο σημείο ακριβώς όπου πριν από 50 χρόνια, στις 26 Οκτωβρίου 1961, παραμονές των εκλογών, δολοφονήθηκε ο νεολαίος αγωνιστής της δημοκρατίας και της αριστεράς, Στέφανος Βελδεμίρης .

Τη σχετική απόφαση για τον εντοιχισμό, είχε πάρει ομόφωνα το δημοτικό συμβούλιο Αμπελοκήπων, στις 7 Δεκεμβρίου 2010, ενώ στην αναμνηστική πλάκα αναγράφεται ότι:

«Εδώ δολοφονήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1961 ο νεολαίος αγωνιστής της δημοκρατίας, Στέφανος Βελδεμίρης».

Ήταν η προεκλογική περίοδος για τις βουλευτικές εκλογές της 29^ης Οκτωβρίου 1961, τις εκλογές που λόγω των πολλών τρομοκρατικών επιθέσεων κατά των κομμάτων της αντιπολίτευσης, κυρίως της αριστεράς, είχαν αποκληθεί «εκλογές βίας και νοθείας». Και εκτός του 24χρονου τότε Στέφανου Βελδεμίρη, που πυροβολήθηκε από χωροφύλακα ενώ διένειμε προεκλογικό υλικό της ΕΔΑ, είχε δολοφονηθεί στο εκλογικό κέντρο του χωριού Δεμίρι της Αρκαδίας, ο επίσης 24χρονος στρατιώτης Διονύσιος Κερπινιώτης, στέλεχος της ΕΔΑ.

Ο Στέφανος Βελδεμίρης, που διέμενε μαζί με την οικογένειά του στις Συκιές Θεσσαλονίκης, ήταν μέλος της Γραμματείας της Νεολαίας ΕΔΑ Θεσσαλονίκης και η δολοφονία του είχε συνταράξει τότε το πανελλήνιο, με τον μεγάλο μας ποιητή Γιάννη Ρίτσο να γράφει το ποίημά του «Ωδή στον Στέφανο Βελδεμίρη», αφιερωμένο στον αδικοχαμένο αγωνιστή της δημοκρατίας.

Για το περιστατικό της δολοφονίας, αφηγείται ο συναγωνιστής και στενός φίλος του Βελδεμίρη, Μόρφης Στεφούδης, που ήταν δίπλα του τη στιγμή της δολοφονίας και είχε κάνει και τον πολυετή αγώνα για τον εντοιχισμό της αναμνηστικής πλάκας. Όπως λέει:

«Είχα παραλάβει από τα γραφεία της ΕΔΑ προεκλογικό υλικό και με τον Στέφανο, πήραμε ένα ταξί για να διασκορπίσουμε μαζί τις προκηρύξεις. Ξεκινήσαμε από τη Νεάπολη και κάποια στιγμή καταλήξαμε στην Επτάλοφο.

Εκεί, στη διασταύρωση των δρόμων Φιλιππουπόλεως και Πέραν, κι ενώ ρίοχναμε από τα παράθυρα την τελευταία δεσμίδα των προκηρύξεων, ακούστηκε ένας δυνατός κρότος και γυρίζοντας τα κεφάλια μας πίσω είδαμε ένα άτομο με περίστροφο, ενώ ακούστηκε και ένας δεύτερος πυροβολισμός. Τράβηξα αμέσως ενστικτωδώς τον Βελδεμίρη να πέσουμε χαμηλά μέσα στο ταξί για να προφυλαχτούμε, είδα όμως ότι δεν αντιδρούσε και από τον κρόταφό του έτρεχε αίμα. Ο Στέφανος ήταν αναίσθητος και το πρόσωπό του είχε χαθεί στα αίματα.

Φύγαμε με τον ταξιτζή κατευθείαν για τον Ερυθρό Σταυρό. Κοντά στους Άγιους Πάντες, ο Στέφανος συνήλθε για λίγο και μου ψιθύρισε: «Σκοτείνιασε, πονάω». Στον Ερυθρό Σταυρό ένας γιατρός μου είπε «ο φίλος σου έχει δύο τραύματα στο κεφάλι. Είναι πολύ άσχημα». Ενώ καθώς τον μεταφέραμε με νοσοκομειακό στο Λαϊκό Νοσοκομείο, ο Στέφανος βρήκε για λίγο τις αισθήσεις του και καταλαβαίνοντας ότι έρχεται το τέλος του, πρόλαβε να μου πει με κομμένη την ανάσα: «Εγω χάνομαι. Κοίτα μη σταματήσεις ποτέ αυτό που αρχίσαμε…». Την άλλη μέρα το πρωί, ο Στέφανος ξεψύχησε».

Η αστυνομία για να δικαιολογηθεί, ισχυρίστηκε ότι ο χωροφύλακας που πυροβόλησε, πέρασε τους Βελδεμίρη και Στεφούδη για… εμπόρους ναρκωτικών, ενώ ο δράστης της δολοφονίας υποστήριξε στη δίκη του ισχυρίστηκε ότι τάχα ήθελε να πυροβολήσει στα λάστιχα του αυτοκινήτου και οι σφαίρες του εξοστρακίστηκαν και έπληξαν τον Βελδεμίρη στο κρανίο. Τελικά το δικαστήριο, στο κλίμα της εποχής, χαρακτήρισε τη δολοφονία ως «φόνο εξ αμελείας» και επέβαλε στον δράστη χωροφύλακα Σπύρο Φιλίππου ποινή φυλάκισης 4 χρόνων. Πήγε στις αγροτικές φυλακές και σε λιγότερο από δύο χρόνια ήταν ελεύθερος!

Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, το 1969, όταν ήταν στο Παρίσι, αναφερόμενος σ’ αυτές τις εκλογές είχε πει:

«Μετά τις εκλογές του 1958, που έφεραν την ΕΔΑ δεύτερο κόμμα, είχε δημιουργηθεί μια εύλογη ανησυχία στα Ανάκτορα και σε ορισμένους στρατιωτικούς κύκλους. Και είχε γίνει η σκέψις, ενόψει των νέων εκλογών, να ασκηθεί ψυχολογική πίεσις επί των κομμουνιστών για να συμπτυχθεί η δύναμίς των. Τα ανόητα αυτά σχέδια κατήρτιζαν μυστικές υπηρεσίες εν αγνοία της κυβερνήσεώς μου…».

Σπύρος Κουζινόπουλος